ყვავილები ჩემთვის არა, ელჯერნონისთვის

ჩარლის ყოველთვის უნდოდა ჭკვიანი ყოფილიყო, ჰაიმიზე ჭკვიანიც... უნდოდა დედას ეამაყა მისით, უნდოდა რომ როცა სტუმრები მოვიდოდნენ სარდაფში არ დაემალათ, უნდოდა რომ მის დას ჰყვარებოდა, უნდოდა სითბო და სიყვარული... ეგონა, რომ ამ ყველაფრის მიზეზი მისი უჭკუობა იყო.

ჩარლის "გაუმართლა" და მეცნიერული ექსპერიმენტისთვის შეარჩიეს, მას ისეთ ექსპერიმენტს ჩაუტარებენ, როგორიც თაგვ ელჯერნონს ჩაუტარეს - ინტელექტს ხელოვნურად გაუზრდიან, თუმცა მეცნიერებითვის უცნობია მომატებული ინტელექტი მუდმივად შენარჩუნდება თუ მხოლოდ დროებით.

ჩარლი ერთგვარ დღიურს აწარმოებს, "მიღწეული შედეგების ანგარიშს", საიდანაც ვაკვირდებით ჩარლის განვითრებას, ინტელექტის ზრდას, ემოციურ ცვალებადობას, საკუთარი თავისა და სამყაროს შეცნობის  პროცესს.

როცა ჩარლი დაჭკვიანდა მიხვდა, რომ ადამიანები რომლებიც მეგობრები ეგონა თურმე დასცინოდნენ, აბუჩად იგდებდნენ, მიხვდა რომ ექიმები სულაც არ არიან გენიოსები და ისინიც ჩვეულებრივი ადამიანები არიან, რომლებიც შეცდომებსაც უშვებენ.
ჩარლი მიხვდა თუ რა არის სიყვარული, უფრო სწორად იგრძნო.

მალე ელჯერნონი მოკვდა.
ექპერიმენტმა არ გაამართლა.
მომატებული ინტელექტი მხოლოდ დროებითი აღმოჩნდა, როცა ელჯერნონი მოკვდა ჩარლის ინტელექტი პიკს აღწევდა და უკვე თვითონ შეეძლო სამეცნიერო კვლევა გაერგრძელებინა.
სანამ ჩარლი ისევ ძველი ჩარლი გახდებოდა მან მიაგნო ექსპერიმენტის წარუმატებლობის მიზეზს, რაც შემდეგ სხვების სასარგებლოდ უნდა გამოყენებულიყო.

“ხელოვნურად მომატებული ინტელექტი, შემდეგ მცირდება სიჩქარით, რომელიც მისი მომატების ხარისხის პირდაპირპროპორციულია”.

ამის შემდეგ იწყება ჩარლის გონებრივი რეგრესი და წიგნის ყველაზე ემოციური ნაწილი. ჩარლი ყველანაირად ცდილობს ცოდნის შენარჩუნებას, მაგრამ ის ისეთივე ხდება, როგორიც გავიცანით, თუმცა მაინც ბედნიერია:
"მიხარია რო ცხოვრებაში მეორე შანსი მომეცა და ჭკვიანი გავხდი, ბევრი რაღაცეები ვისწავლე საერთოთ რო არვიცოდი რო არსეფობს და მადლიერი ვარ რო ეს ყველაფერი ვნახე თუნდაც ცოტა ხნიდ. 
თუგინდათ დავნაძლევდეთ, ერთადერთი სულელი ადამინი ვარ ვინც მეცნიერებისთვის მნიწვნელოვანი რაღაცა იპოვა. რაღაცა გავაკეთე, მარა არ მახსოვს რა. მემგონი ჩემნაირი ხალხისთვის გავაკეთე მთელ მსოფლიოში რო არიან."

ჩარლიმ ალეკსი გამახსენა.
ალბათ მიხვდით რომელი ალეკსიც, მექანიკური ფორთოხლის მთავარი გმირი, მასზეც ექსპერიმენტი ჩაატარეს, ხელოვნური ჩარევით უნდოდათ მისი ქვეცნობიერის შეცვლა, უნდოდათ მასში ბოროტი ადამიანი მოეკლათ და კეთილ პიროვნებად ჩამოეყალიბებინათ, თუმცა ექსპერიმენტმა არც მაშინ გაამართლა. როგორც კაპელანმა თქვა  "ადამიანის ბუნებას ვერავითარი მეთოდებით ვერ გააუმჯობესებ. კეთილიცა და ბოროტიც შინაგანი ამბავია და ღვთისშვილს არჩევანის უფლება თუ არ აქვს, იმას ადამიანიც აღარ ეთქმის!“.

ერთმა ექთანმა ელჯერნონს უთხრა, "არააქვთ უფლება ჭკვიანი გაგხადონ, ღმერთს რომ ნდომებოდა ჭკვიანი გაჩნდებოდი, მე ჩემს ტვინში ქექვის უფლებას არაფრისდიდებით არ მივცემდი არავის."

აქამდე ვფიქრობდი, რომ ადამიანის ტვინში, ქვეცნობიერში, სულში ქექვა არ არის ჰუმანური, ახლაც ასე ვფიქრობ, უბრალოდ ამ წიგნში მოთხრობილი ისტორია კი არ წავიკითხე, არამედ შევიგრძენი და მივხვდი, რომ  ეს არის ყველაზე ემოციური ფანსატიკა, ისეთივე კეთილი, როგორიც ჩარლი.

მოკლედ, "ელჯერნონ-გორდონის ეფექტმა" ჩემზე დიდი ეფექტი მოახდინა და ჯერ-კიდევ აცრემლიანებული თვალებით ვაპირებ Jeff Bleckner-ის ფილმის, Flowers for Algernon-ის ყურებას. იმედი მაქვს ფილმიც ისეთივე შთაბეჭდილებას დატოვებს, როგორიც წიგნმა დატოვა.

P.S. თუშეძლეფთ ყვავილები დააშყეთ ელჯერნონის საფლავზე უკანაეზოწი.